Volksgezondheid

Het percentage Utrechters met een goed ervaren gezondheid neemt toe

Deze doelstelling is nieuw. De doelstelling zoals opgenomen in voorgaande begroting, “In 2040 zijn de gezondheidsverschillen in Utrecht tussen de laagste en hoogste sociaaleconomische groepen met 30% afgenomen t.o.v. 2012”, volgen we in de beleidscyclus. Hierop rapporteren we tweejaarlijks met als eerste moment eind 2025.  Zie de beleidsnota Gezondheid onder het beleidskader.  

Beleidskader

Deze doelstelling komt voort uit onderstaande beleidsdocumenten:

Effectindicatoren

Activiteiten

Om onze doelstelling te bereiken, gaan wij het volgende doen:

Nieuwe activiteiten in het begrotingsjaar
Niet van toepassing.

Activiteiten die we niet meer doen

• Met de bezuinigingsmaatregel op internationaal blijven we minimaal betrokken bij de WHO en prioriteren we  onze inzet. We richten ons op kennisontwikkeling en (internationale) financiering van Utrechtse opgaven.

Activiteiten die we blijven doen en/of anders gaan doen

• We geven uitvoering aan de verschillende thema’s in de beleidsnota Gezondheid om gezondheidsverschillen te verkleinen. Inzet hierop vindt ook plaats vanuit andere programma’s.
  • We werken aan gezonde leefgewoonten van onze inwoners op het gebied van roken, voeding, schoollunches, beweging en verslavingspreventie. Zie o.a. het uitvoeringsprogramma Gezond gewicht Utrechtse Jeugd, het preventie- en handhavingsplan alcohol , en de nadere regel verslavingspreventie 2025 t/m 2026 . In 2025 geven we vorm aan de bezuinigingsmaatregel 'korten subsidie verslavingspreventie' die ingaat vanaf 2026.
  • We zetten in op het verbeteren en versterken van de mentale gezondheid van onze inwoners, met name kinderen, jongeren en jongvolwassenen. We werken o.a. aan de sociaal-emotionele ontwikkeling, het verminderen van prestatiedruk en het bieden van passende steun.We continueren een betere inhoudelijke en budgettaire afstemming met andere thema's en werken aan de verbetering van de doeltreffendheid en doelmatigheid van de gesubsidieerde interventies. Daarmee geven we nadere uitwerking aan passende indicatoren, monitoring en evaluatie.    
  • We werken aan een gezonde leefomgeving met structurele advisering over gezondheid in ruimtelijke visies, tenders en omgevingsplannen.
  • We ondersteunen vanuit Kansrijke Start de veerkracht van ouders/gezinnen en voorkomen waar mogelijk problemen of houden deze zo klein mogelijk. Vanuit bestaanszekerheid hebben we extra aandacht voor vindbare en toegankelijke voorzieningen voor gezinnen met jonge kinderen met een laag inkomen. 
  • We stimuleren gezonde leefgewoonten en gezondheidsvaardigheden bij ouderen, o.a. met Valpreventie, het programma Doortrappen en de interventie Sociaal Vitaal in Kleur .
  • We adviseren over gezondheid in breed gemeentelijk beleid en uitvoering, specifiek gericht op het verkleinen van gezondheidsverschillen.  
  • We stimuleren de samenwerking tussen het sociale- en medische domein. Dit doen we o.a. in de wijk met de wijkalliantie+ opgavegericht door gebruik te maken van Wijkdata Wijkdoen, stedelijk met eerstelijnsprofessionals over het thema geldzorgen en door realisatie van het Integraal Zorg Akkoord (IZA) via projecten rondom o.a. ouderen, mentale gezondheid en digitalisering. Regionaal verbinden we de IZA-ontwikkelingen met de structuur en inzet van de Health Hub Utrecht. 
  • Om impact te realiseren op gezondheid werken we wijk- en buurtgericht met partners en inwoners (aan het verkleinen van gezondheidsverschillen), voorbeelden zijn de gezonde wijkallianties en sleutelfiguren.  
  • Met de Volksgezondheidsmonitor Utrecht brengen we de gezondheid van Utrechters continu in beeld waarmee we onze uitvoering aan de nota Gezondheid blijvend verbeteren. In 2025 vindt onder andere de Jeugdmonitor Utrecht plaats. 

• We geven uitvoering aan de jeugdgezondheidszorg (JGZ), de inspectie kinderopvang (IKO) en de zorg voor kwetsbare Utrechters. Een deel van de taken in het kader van de Wet publieke gezondheid (Wpg) voert de GGD regio Utrecht (GGDrU) uit. 
  • We leveren hoogwaardige Jeugdgezondheidszorg (JGZ) en zorgen voor een goede uitvoering van het Rijksvaccinatieprogramma (RVP), waar de aanpak in de wijk onderdeel van is. In 2025 zetten we onze aanpak op het verhogen van de vaccinatiegraad voort en intensiveren we waar mogelijk, afhankelijk van beschikbare financiering, zie ook de raadsbrief van 21 juni 2024. Daarnaast werken we met onze partners meer collectief en onderzoeken we in 2025 welke consulten we groepsgericht kunnen aanbieden. 
  • IKO inspecteert jaarlijks alle kinderdagverblijven, buitenschoolse opvang en gastouderbureaus op de kwaliteitseisen Wet kinderopvang. Geregistreerde gastouders inspecteren we met een steekproef van >50%.
  • We leveren en/of regelen zorg en hulp- en dienstverlening voor dak- en thuislozen, inwoners met overvolle of sterk vervuilde huishoudens en sekswerkers die in Utrecht wonen en/of werken. Uitstapprogramma's zijn hier onderdeel van. Op dit moment hebben we de sociaal medische zorg die we verlenen aan dak- en thuislozen op straat en in de maatschappelijke opvang (vanuit team SMZ dat valt onder organisatieonderdeel Volksgezondheid) georganiseerd binnen een zorgentiteit die we DomZorg noemen. Om de sociaal medische zorg die we verlenen aan deze doelgroep toekomstbestendig te borgen, werken we aan een doorontwikkeling van DomZorg. Daarnaast continueren we de uitvoering van modernisering Sekswerkbeleid als beschreven in de Raadsbrief d.d. 2 juni 2023 , waaronder de start van de proeftuin thuiswerken en de voorbereiding van de proeftuin kleinschalige locatie waar sekswerkers zelfstandig ruimtes kunnen huren. Daarmee start ook het lerend evalueren.
  • De GGDrU voert een aantal taken uit de Wet publieke gezondheid uit, zoals infectiebestrijding en forensische zorg. De soa-poli inclusief verstrekken PrEP en pilot Transkliniek worden gecontinueerd. Door extra middelen vanaf 1 augustus 2024 en een gewijzigde werkwijze verwachten we meer PrEP-zorg in 2025 te kunnen aanbieden waardoor de wachtlijst wordt ingelopen.

Financiën Volksgezondheid

Beïnvloedbaarheid

De grafiek hieronder laat zien welk percentage van de lasten van deze doelstelling beïnvloedbaar is.

Voor deze doelstelling ligt een deel van de bestedingen relatief vast in een gemeenschappelijke regeling (GGDrU).
Daarnaast ligt een deel van de bestedingen vast/is geoormerkt doordat ze bekostigd worden met Rijkssubsidies, waarvan SPUK GALA in 2025 en 2026 de grootste is, of middelen van derden.
Een belangrijk deel van de kosten van Volksgezondheid betreft personele lasten van de Jeugdgezondheidszorg. Deze zijn slechts beperkt beïnvloedbaar omdat het hier voornamelijk wettelijke taken (Wet publieke gezondheidszorg - WPG) betreft. De ruimte betreft onder meer incidentele en structurele coalitiemiddelen.
Bezuinigen betekent een risico voor de gezondheid van Utrechters, een prioriteit in Utrecht dat ‘gezond stedelijk leven voor iedereen’ nastreeft en het risico op verlies aan vertrouwen van de bewoners, een negatief signaal naar het Rijk en risico op uitblijven extra investeringen of ontbreken beschikbare cofinanciering.